تولد و دوران کودکی آشتیانی
حجت‌الاسلام والمسلمین محمد رضا آشتیانی در سال 1319 هجری شمسی در آشتیان به دنیا آمد. خانواده وی خانواده مذهبی و دوست‌دار اهل بیت پاک پیامبر(ص) بود و پدرش با پیشه کشاورزی روزگار می‌گذراند.
استعدادی در پیشه کشاورزی
حجت‌الاسلام والمسلمین آشتیانی، نخست به مکتب خانه رفت و پس از حدود 2 سال که آن را به آموختن قرآن و ادبیات فارسی گذرانده بود، به دبستان رفت و پس از چند سال دبستان را به پایان رسانید.
موقعیت خانوادگی وی را به کار و خدمت به پدر فراخواند، از این رو همچون پدر پیشه کشاورزی را در پیش گرفت و چند سالی هم بدین عنوان گذشت، تا اینکه بر حسب اتفاق یکی از وعاظ مشهور به نام آقای منتظری گلپایگانی به آشتیان آمد و با مشاهده استعداد وی، از پدرش درخواست کرد که فرزند خود را به تحصیل علوم دینی بگمارد.
این امر مورد موافقت پدر وی واقع شد، از این رو حجت‌الاسلام والمسلمین آشتیانی در حدود 20 سالگی دروس مقدمات را در حوزه علمیه آشتیان آغاز کرد، با به پایان رساندن مقدمات، عازم حوزه علمیه قم شد تا از مواهب معنوی و علمی استادان آن دیار عالم خیز بهره ببرد.
در مدتی کوتاه دروس دوره سطح را در نزد بهترین استادان آن روزگار به پایان برد و به درس خارج فقه و اصول عالمان آن دوره راه یافت، البته مهم‌ترین استاد وی در این بخش، آیت الله مکارم شیرازی بود، وی در طی این سال‌ها ضمن تحصیل دروس رسمی، به تحقیق و پژوهش درباره مسائل گوناگون اسلامی نیز می‌پرداخت.
استادان و دوستان
حجت‌الاسلام والمسلمین آشتیانی در طول دوران تحصیل خود از محضر عالمان بسیاری بهره‌مند شد، وی که مقدمات را در حوزه علمیه آشتیان به پایان برده بود، شرح لمعه را نزد آیت‌الله شیخ علی پناه اشتهاردی و آقای شب زنده دار، قوانین را نزد آیت الله ستوده فرا گرفت.
با پایان یافتن دوره سطح به درس خارج فقه و اصول آیت‌الله مکارم شیرازی رفت و یک دوره اصول که حدود 6 سال به طول انجامید و حدود 15 سال درس فقه را نزد وی فرا گرفت.
حجت‌الاسلام و المسلمین آشتیانی همچنین، طی این سال‌ها در درس امام خمینی(ره) و درس آیت الله شیخ مرتضی حائری(ره) و در روزهای پنج شنبه و جمعه و ایام تعطیل در جلسات تفسیر آیت الله مکارم شیرازی حاضر می‌شد.
حجت‌الاسلام والمسلمین آشتیانی در طول سالیان تحصیل با فضلای بسیاری رابطه دوستی داشت که از میان آن‌ها از حجت‌الاسلام والمسلمین امامی ـ از اعضای جامعه مدرسین ـ می‌توان نام برد.
فعالیت‌های علمی و فرهنگی
شرکت در تدوین تفسیر نمونه و تفسیر نهج البلاغه
حجت‌الاسلام والمسلمین آشتیانی تا به امروز فعالیت‌های علمی و فرهنگی بسیاری از خود بر جای نهاده است، از جمله فعالیت‌های مهم وی، شرکت در تدوین تفسیر نمونه است.
کار تدوین و نگارش تفسیر نمونه از سال 1351 آغاز شد، این کار به پیشنهاد آیت‌الله مکارم شیرازی بود، وی بر این باور بودند که جای خالی یک تفسیر فارسی که همگان بتوانند آن را بخوانند و از آن استفاده کنند، احساس می‌شود.
از این رو حجت‌الاسلام و المسلمین آشتیانی به همراه گروهی از فضلای آن روزگار تحت اشراف آیت‌الله مکارم، کار نگارش این اثر عظیم را آغاز کردند که با عنایت پروردگار در سال 1367 به پایان رسید و در 27 جلد در اختیار همگان قرار گرفت.
از فعالیت‌های مهم دیگر وی، شرکت در تدوین تفسیر موضوعی قرآن به نام «پیام قرآن» و نیز شرکت در نگارش تفسیر نهج‌البلاغه است که هر دو اثر هم اکنون منتشر شده و در اختیار عموم مردم قرار گرفته است.
حجت‌الاسلام والمسلمین آشتیانی هم اکنون از اعضای جامعه مدرسین حوزه علمیه قم است و از اسفند 1382 تا کنون نماینده مردم قم در مجلس شورای اسلامی است.
